مازندران به عنوان استانی دارای تاریخی کهن در طبخ غذاهای بومی که ریشه در هماهنگی با طبیعت اش دارد، از قدیمی ترین و اصلی ترین مقاصد گردشگری کشور است اما همواره با غذای غیر بومی از گردشگران خود پذیرایی کرده است.
استقبال گردشگران از یک مکان با عنوان مقصد گردشگری تنها به دیدن جاذبه های طبیعی و تاریخی ختم نمی شود و تجربه مصرف غذاهای سنتی یکی دیگر از نیازها برای رقم خوردن خاطره خوش سفر به هر منطقه است.
مناطق صاحب نام در صنعت گردشگری از غذاهای سنتی به عنوان بخش درآمدزای این صنعت استفاده می کنند و از این طریق افزون بر کمک به توسعه گردشگری هر جغرافیای انسانی، فرهنگ خود را نیز تبلیغ می کنند.
به استناد آمارهای سازمان گردشگری جهانی وابسته به سازمان ملل بیشتر از ۸۰ درصد گردشگران در جهان آشنایی با سبک های مختلف آشپزی و خوردن غذاهای سنتی را از فاکتور های مهم برای سفر خود می دانند و به استناد آمار همین سازمان ۳۰ درصد درآمد کل گردشگری جهان وابسته به صنایع غذایی است.
تاثیر غذا، خوراک و نوشیدنی بر جذب گردشگر به گونه ای است که “غذا” به عنوان یکی از نمادهای اصلی معرف و نشانه فرهنگ، سنت، خلق و خو و دیدگاه های زیستی مردمان هر جامعه محسوب می شود و در صورتی که هدف گردشگران را آشنایی با فرهنگ، سنت و صبغه تاریخی هر خطه بدانیم، غذاهای بومی و محلی در این زمینه یار و پیام رسان خوبی می توانند باشند.
مازندران از تنوع غذایی بسیاری برخوردار است و به دلیل رونق کشاورزی و دامپروری غذاهای محلی و بومی مازندران هنوز در خانه های این استان پخت می شود و خوشبختانه مازنی ها از غذاهای ریشه دارشان غافل نشدند.
غذاهایی مانند گرماس، کئی پلا (کدو پلو)، ماهی شکم پر، انارتیم پهلو، کرک بپرس، هلی قورو، ملا قرمه، لوه کباب (کباب دیگی)، شامی بابلی، کچلیک هاوریش، ته چین پلا، بنه بزه آش، آش ترش، آش اگره و دیگر غذاها که در بین مردم بومی به خصوص مناطق روستایی بسیار مرسوم است اما به زحمت در چند رستوران انگشت شمار سرو می شوند.
متاسفانه با وجود رشد گردشگری و حتی ایجاد خانه های بومی برای استقبال از گردشگران که نمایش سبک، شیوه و تغذیه بومی مردم استان را ضروری می کند، باز هم شاهد غذاهای حاضری یا غیر بومی بر سر سفره گردشگران هستیم که در هر رستوران و یا آشپزخانه ای در سراسر کشور می شود پیدا کرد.
نگاهی به منو رستوران ها از ضعیف ترین تا لوکس ترین آنها نیز صف طولانی غذاهای غیر بومی همچون انواع کباب، قرمه سبزی، قیمه و انواع دیگر غذاها جایی برای غذاهای بومی مازندرانی نگذاشته است.
*نگاهی به غذاهای بومی مازندران
**کئی پلا
این غذا که یکی از غذاهای منحصر به فرد مازندران است با برنج محلی، کدو حلوایی، شکر، کره، پیاز و گردو خرد شده تهیه می شود. این غذای محلی که در تمام نقاط استان به یک شیوه پخته می شود سرشار از مواد مغذی مثل کلسیم، فسفر، منیزیم و آهن می باشد.
**انار تیم پهلو
بیشتر غذاهای مازندرانی با انار و گردو عجین است، چه اینکه در سراسر این خطه سبز، درختان انار ترش وحشی می روید و محصولش اغلب رایگان در اختیار مردم این دیار قرار می گیرد و رب انار پای ثابت غذاهای محلی است. “انار تیم پهلو” یا خورشت ناردون با گوشت پرندگان بومی مانند اردک، غاز، مرغ به همراه تخم انار ترش، پیاز، گردوی آسیاب شده و رب انار درست می شود.
**لوه کباب
یکی از غذاهای سنتی در روستاهای مازندران “لوه کباب” یا کباب دیگی است که در مراسم ولیمه و عروسی درست می شود. این غذا از گوشت تازه گوسفند به همراه پیاز خرد شده و زردچوبه داخل قابلمه با حرارت کم درست می شود.
**شامی بابلی
سبزی در “شامی بابلی” حرف اول را می زند؛ جعفری، تره، شنبلیله، زلنگ اناریجه، گشنیز، سیر، سرسم و اوجی (پونه کوهی) از ترکیب سبزی های این غذا هستند. گوشت گوساله، نخود، لپه، مغز گردو، پیاز، سیب زمینی و تخم مرغ از شامی بابلی غذایی مقوی و کامل می سازد که از غذاهای پرطرفدار مازنی ها به شمار می رود.
از آنجایی که استفاده از غذاهای غیر بومی در رستوران ها امروز از یک موضوع اقتصادی به یک موضوع فرهنگی تبدیل شد تنها راهکار آن اقدامات فرهنگی است. در بخش نخست باید این باور در رستوران داران مازندران نهادینه شود که پذیرایی از گردشگران و مردم با غذاهای بومی، محلی بخش اصلی زنده نگه داشتن هویت و فرهنگ مازندران است.
در طرف دیگر باید در ذائقه گردشگران ایجاد میل به غذاهای بومی و محلی مازندران به عنوان یک برنامه بلند مدت و سیاست گردشگری دنبال شود. برنامه هایی شامل تبلیغات غذاهای بومی و محلی مازندران در رسانه ها و فضای مجازی، برنامه های گردشگری، انتقال از مردم مازندران به مردم استان های دیگر از مهم ترین اقدامات فرهنگی است که می توان به آن اشاره کرد.